Startblok Riekerhaven,

In 2016 werd Startblok Riekerhaven opgeleverd naast de ring A10 in Amsterdam Nieuw-West. Sindsdien wonen hier 250 jongeren samen. 125 jonge statushouders en 125 Nederlandse jongeren van 18 tot en met 27 jaar bouwen hier aan hun toekomst.

Ruimte om elkaar te ontmoeten

Het Startblok bestaat uit 565 woonplekken verdeeld over 28 gangen. De meeste gangen hebben een gezamenlijke woonkamer. Elke gang heeft één of twee gangmakers. Zij motiveren bewoners om goed voor hun woonplek te zorgen en met elkaar activiteiten te organiseren. Verder zijn zij aanspreekpunt voor bewoners die ergens hulp bij nodig hebben. Op het buitenterrein vind je grote (sport)velden en een clubhuis. De bewoners bouwden zelf nog een barbecue plaats, zwembad, moestuinen en een kampvuurplek. Alle ruimtes zijn zo ingericht, dat je elkaar kunt ontmoeten en activiteiten kunt organiseren. Bewoners kunnen ook bij stichting Startblok Actief!, bestuurd door bewoners, terecht voor budget en ondersteuning bij het organiseren van activiteiten.


Bewoners vertellen over vriendschappen en woonervaringen

Documentaires en tentoonstellingen

Op Startblok zijn twee documentaires gemaakt.
Docu: The Boys Next Door (2017)
Bewoonster Bobbie Fay Brandsen maakte een documentaire en volgde haar buurjongens Mootie uit Syrie, Meron uit Eritrea en Salihou uit Senegal tijdens hun eerste zes maanden op Startblok Riekerhaven. De film gaat over integratie, culturele verschillen en idealisme. De vraag die zij zich vooral stelt is: hoe kun je samenleven terwijl je elkaars taal en cultuur niet kent? Dat blijkt lang niet altijd makkelijk. In deze video vertelt de regisseur over haar film.

Docu: The Babies Next Door (2020)
Na The Boys Next Door volgde een tweede documentaire van Bobbie Fay Brandsen. In korte tijd raakten veel jonge Eritrese vrouwen tegelijk zwanger. Bobbie volgt enkele van deze vrouwen en hun baby’s op Startblok. Instanties komen met een plan, maar daar zit lang niet iedereen op te wachten. In The Babies Next Door portretteert Bobbie Fay Brandsen kersverse moeders Alem en Senait, hun buurvrouw en helpende hand Yara en projectcoördinator Fred, die ieder op hun eigen manier verwikkeld zijn in dit complexe verhaal. Want hoe ver ga je voor je buren? Een verhaal over de veerkracht van een gemeenschap en de inzet van haar bewoners.
Deze documentaire is op aanvraag te bekijken. Neem daarvoor contact op met Bobbie Fay Brandsen.

Tentoonstelling: PROJECT Startblok (2020)
Fotograaf Karijn Kakebeeke volgde vijf bewoners van Startblok Riekerhaven: Nahom, Leila,Samer, Timo en later Isabella. In het proces van drie jaar had Karijn de volgende vraag in het achterhoofd: hoe is het om samen te leven met mensen wier achtergrond en geschiedenis zo anders zijn dan die van jou? Lees meer.

In Pakhuis de Zwijger werd een talkshow gewijd aan Startblok Riekerhaven. Betrokkenen kijken terug op 5 jaar Riekerhaven.

Van idee tot oplossing

Startblok Riekerhaven werd ontwikkeld door woonstichting Lieven de Key in samenwerking met Gemeente Amsterdam en Socius Wonen op het voormalig sportcomplex Riekerhaven. In 2015 stond de Gemeente Amsterdam voor de uitdaging een grote groep statushouders te huisvesten. Laurens Ivens vertelt in deze video van AT5 (2015) hoe dat ging.


Lieven de Key verhuisde 565 woningen naar Sportpark Riekerhaven. Samen met Socius Wonen werd het woonconcept bedacht. Op 1 juli 2016 trokken de eerste bewoners in. De eerste twee jaar bleef Socius betrokken om de zelforganisatie en de community op te zetten. Samenwerkingsparters Vluchtelingen Werk Nederland, de Gemeente Amsterdam en Mek met zijn Stichting Ykeallo bieden tot op de dag van vandaag de broodnodige ondersteuning aan bewoners.

Veel(inter)nationale aandacht voor het concept

Niet alleen Amsterdam stond voor de uitdaging om grote groepen statushouders te huisvesten en te laten integreren, ook in andere Nederlandse steden en in andere landen in Europa rees de vraag op hoe dit te doen. Startblok Riekerhaven was het eerste woonproject dat een oplossing bood met behulp van community building en zelforganisatie op deze schaal. Hierdoor kreeg Startblok veel nationale en internationale aandacht. Bekijk bijvoorbeeld de video van Al Jazeera hieronder.


Ook BBC, Tg3 (Italië), Rts (Frankrijk) en VOA News (Amerika) maakten nieuwsitems.

In ons eigen land werd ook veel aandacht besteed aan Startblok, bijvoorbeeld door NOS, NAP Nieuws, het Parool, het NRC, de Correspondent, FOLIA en de Groene Amsterdammer.

Tot slot ontving Startblok veel verschillende bezoekers, zoals onderzoekende studenten, gemeenten, politici uit de Tweede Kamer, maatschappelijke organisaties en de locoburgemeester van Athene. Zelfs uit New York en Seoel kwamen bezoekers langs. Zelf was Startblok ook te gast in het buitenland en binnenland, bijvoorbeeld op de conferentie van FEANTSA in Polen, het International Housing Festival in Lyon, meerdere malen bij Housing Europe (EU) in Brussel, in Pakhuis de Zwijger, in Provincie Huis Noord-Holland en bij colleges van de Universiteit van Amsterdam.

Awards en nominaties

Startblok Riekerhaven ontving in 2017 de KWH-i-Opener voor meest innovatieve woonconcept. In 2018 werd zij genomineerd en kreeg zij een speciale vermelding bij de World Habitat Awards (VN). Bekijk hier een interview met World Habitat en een van de zelfbeheerders van Startblok Riekerhaven.

Zelfbeheerders blikken terug op 5 jaar Startblok Riekerhaven

Vijf jaar geleden opende Startblok Riekerhaven haar deuren voor jonge statushouders en woonstarters. Wat begon als een experiment is uitgegroeid tot een hechte community. We zijn ontzettend trots op deze mooie, diverse plek. We kijken in deze video samen terug op de eerste 5 jaar en blikken vooruit naar de komende jaren.

Kinderen op Startblok Riekerhaven

Meerdere bewoonsters hebben sinds hun komst op Startblok Riekerhaven kinderen gekregen.

Moeder- en kindergang

Lieven de Key heeft voor hen een moeder- en kindergang op de begane grond ingericht. Met deze gang wordt voorkomen dat jonge moeders, hun kinderen en omwonende jongeren overlast van elkaar ervaren door verschil in leefgewoonten. (Aanstaande) jonge moeders en kinderen hebben hier een eigen plek met een gemeenschappelijke ruimte om te koken, waar kinderen kunnen spelen en de moeders elkaar kunnen ontmoeten en helpen. Als dat nodig is, krijgen moeders extra begeleiding.

Op verzoek van een van de moeders heeft de kinderombudsvrouw een bezoek gebracht aan de moedergang. Zij gaf aan dat de woningen geschikter zijn om met kinderen te wonen dan vele andere woningen in Amsterdam waar alleenstaande moeders/ouders wonen.

Betaalbare huisvesting voor alleenstaande ouders is een probleem in heel Amsterdam. In Amsterdam is een groot tekort aan woningen. Betaalbare en geschikte woonruimte is schaars en de wachttijd is lang. Alleen in zeer schrijnende gevallen geeft de gemeente een urgentie voor een woning af. Het krijgen van een kind is geen reden voor voorrang op een andere woning. Er zijn niet genoeg woningen in Amsterdam om alle alleenstaande ouders te helpen.

Evaluatie na vier jaar

Begin 2020 heeft Lieven de Key onderzoeksbureau VanNimwegen gevraagd een evaluatie uit te voeren op Startblok Riekerhaven. Na 4 jaar was het een mooi moment om te kijken hoe het ervoor staat en op welke manier de vooraf gestelde doelstellingen hebben geresulteerd in een woonplek waar je als Nederlandse jongere of nieuwe Amsterdammer een prettige start maakt. Uit het onderzoek kwamen zowel positieve zaken als verbeterpunten naar voren. Lees hier welke verbeterpunten sinds de evaluatie zijn doorgevoerd op Startblok Riekerhaven.

Meer focus op communityvorming

Bij veel zelfbeheerders en de projectcoördinator lag de nadruk teveel op handhaven en controleren; voornamelijk gericht op het thema schoon, heel en veilig. Die toezichthoudende functie werkte soms demotiverend voor henzelf en voor andere bewoners. Daarom heeft de projectcoördinator samen met het zelfbeheerteam een aantal functies opnieuw ingevuld. De projectcoördinator heeft een meer coachende rol gekregen en de projectmakers zijn community builders geworden. Zoals de naam al zegt: zij richten zich op het ontwikkelen van de community en bevorderen van sociale cohesie.

Organisatie zelfbeheerteam

Een ander verbeterpunt dat werd genoemd was de organisatie van het zelfbeheer. Voorheen waren zelfbeheerders maximaal 1 jaar betrokken bij het team. Door strikte wet- en regelgeving was het voorheen lastig om zelfbeheerders langere tijd in het team te houden. Hierdoor ging er elk jaar l kennis verloren. Inmiddels zijn zelfbeheerders langer in dienst, gemiddeld zo’n 1,5 jaar of soms langer. Daarnaast leggen we nog meer nadruk op een representatieve afspiegeling van bewoners in het beheerteam.

Betere samenwerking van bewoners, zelfbeheerteam, Stichting Startblok Actief! en Lieven de Key

Nadat Lieven de Key het beheer van Socius overnam, ervaarden de bewoners en het zelfbeheer afstand tot Lieven de Key. Na vele gesprekken tussen projectcoördinator Arnold, bewoners, Stichting Startblok Actief! en zelfbeheerders, zijn nieuwe afspraken gemaakt over samenwerking. Ook zijn er bijeenkomsten georganiseerd om gangmakers nog beter te betrekken bij ontwikkelingen op het Startblok Dit zorgt voor betere samenwerking en veel positieve energie.

Aanhalen banden met zorgpartijen en gemeente

"Juist waar kwetsbare doelgroepen tijdelijk worden gehuisvest met een actieve opdracht zelf een community vorm te geven, is begeleiding vanuit sociale partners van grote waarde." Deze zin uit het evaluatierapport was aanleiding om ook met betrokken gemeentelijke onderdelen en zorgpartijen terug te kijken op de afgelopen jaren. Banden met partners zijn aangehaald, afspraken en wederzijdse verwachtingen zijn opnieuw vastgelegd. Het opzetten van de moeder- en kindergang in samenwerking met stichting Ykeallo en de Gemeente Amsterdam is een mooi voorbeeld van samenwerking op thema`s die breder zijn dan Wonen.

Organisatie sociale activiteiten

Na een pittige periode met beperkte mogelijkheden en meerdere lockdowns door Corona was het afgelopen zomer (2021) eindelijk weer mogelijk om elkaar te ontmoeten op het Startblok. De afgeopen maanden zijn er verschillende activiteiten georganiseerd, zowel door het team zelfbeheer, stichting Startblok Actief! en actieve bewoners. Zo werd er gesport, gekookt, gedanst en verbinding gelegd tussen verschillende culturen en levenswijzen.

Pride feest

Als viering van het einde van Pride Month organiseerde het Startblok een Pride feest. Dit was een gezamenlijke van het zelfbeheer, Stichting Startblok Actief! en Stichting Ykeallo. In aanloop naar deze bijeenkomst werd het gesprek over LHBT+ en in vrijheid wonen en leven in Amsterdam gevoerd met verschillende groepen. Het feest was een mooi uiting van verbinding op een belangrijk thema op het Startblok.

Wat zijn we zeker wel blijven doen?

Naast de verbeterpunten zijn er uit de evaluatie ook sterke punten naar voren gekomen zoals de waarde van een goede selectie van bewoners, welkomstgesprekken, klusteam en sociale activiteiten op en rondom het Startblok. Dit zijn belangrijke pijlers die de bewoners vanaf het begin hebben opgepakt en blijven doen. Het naar elkaar omkijken en openstaan voor elkaars verschillen zorgt voor een fijn wooncomplex waar je als jongere graag woont.

Past een startblok bij jou?

Klik hier voor voor alle informatie over het startblokconcept en al onze andere startblokken. De woningen worden aangeboden via MijnDak.

Ga naar Startblokriekerhaven.nl